Przyznawany pracownikowi ekwiwalent pieniężny na zakup biletu lub jako zwrot poniesionych kosztów związanych z kupnem biletu na dojazdy do pracy nie może korzystać ze zwolnienia z oskładkowania, o którym mowa § 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. ZUS w tej kwestii nie chce zmienić zdania.
Przypomnijmy w tym miejscu, że Sąd Najwyższy już w wyroku z 3 kwietnia 2008 r. (sygn. akt II UK 172/07, OSNP 2009/13-14/181) orzekł, że: „Ekwiwalenty pieniężne wypłacane pracownikom z tytułu kosztów przejazdów do pracy na podstawie układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu podlegają wyłączeniu z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne (…)”.
Interpretacja ZUS
Lublin, dnia 25 stycznia 2017 r.
WPI/200000/43/9/2017
Decyzja nr 9/2017
Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tj. Dz.U. z 2016 r. poz. 1829 ze zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t j. Dz.U. z 2016 r. poz. 963 ze zm.) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznaje za nieprawidłowe stanowisko przedsiębiorcy: (…) Sp. z o.o. przedstawione we wniosku złożonym w dniu 03 stycznia 2017 r. w sprawie nieuwzględnienia w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne świadczeń w postaci dopłat do dojazdów do pracy pracowników.
UZASADNIENIE
W dniu 03 stycznia 2017 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek przedsiębiorcy: (…) Sp. z o.o. reprezentowana przez Radcę Prawnego (…) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.
Wnioskodawca (…) Sp. z o.o. wprowadziło z dniem 2016 r. dopłaty do dojazdów dla pracowników w celu zrekompensowania części wydatków ponoszonych przez pracowników w związku z dojazdem do pracy.
Zasady wypłaty tego dodatku określone zostały w Regulaminie Wynagradzania w (…) art. 17, punkt 7,8,9 posiadającym następujące brzmienie:
„7. Pracownikom, za wyjątkiem osób, które posiadają samochód służbowy lub dodatek paliwowy, przysługuje miesięczna dopłata do pojazdów w kwocie (…) zł brutto.
- Dopłata do dojazdów nie jest elementem wynagrodzenia za wykonaną pracę lecz dodatkowym świadczeniem mającym na celu pokrycie części kosztów związanych z dojazdem pracownika do pracy.
- Dopłata do dojazdów jest pomniejszana proporcjonalnie za każdy dzień nieobecności pracownika w pracy, niezależnie od przyczyny nieobecności za wyjątkiem szkoleń i delegacji w dniach wyznaczonych jako dni pracy, które są traktowane jako obecność w pracy”.
Dotychczas od wartości tego składnika (dopłat do dojazdów) naliczane i odprowadzane były składki na ubezpieczenia społeczne. Ponadto w związku z faktem, że składnik ten nie jest bezpośrednio związany z wykonywaną pracą i wynagrodzeniem za wykonaną pracę, nie jest on wliczany do podstawy wymiaru świadczeń w związku z chorobą lub macierzyństwem. Ponadto Spółka nie dokonuje zakupu biletów na przejazdy dla pracowników oraz nie wymaga od pracowników przedstawienia biletów ani przedstawienia zestawienia faktycznie poniesionych kosztów na dojazd do pracy.
Spółka wskazuje ponadto, że dopłata do dojazdów związana z pokryciem części kosztów związanych z dojazdami do pracy wypłacana pracownikom przez pracodawcę stanowi przychód z tytułu stosunku pracy w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych (tj. Dz. U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.), co oznacza, że przedmiotowa dopłata opodatkowana jest tym podatkiem.
W związku z tym Spółka zainteresowana jest uzyskaniem opinii w n/w zakresie:
- czy od wartości dopłaty do dojazdów powinny być naliczane składki ZUS, jeżeli składnik ten nie jest elementem wynagrodzenia za wykonaną pracę lecz rodzajem pewnego ekwiwalentu?
- jeżeli składki powinny być odprowadzane, to czy prawidłowe jest niewliczanie tego składnika do podstawy wymiaru świadczeń w razie choroby i macierzyństwa?
W opinii Spółki, nie ma obowiązku doliczania do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne dopłat do codziennych przejazdów pracowników do pracy.
Uzasadnienie
Zgodnie z treścią § 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz.U.1998.161.1106) podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, zwanych dalej „składkami”, stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, osiągany przez pracowników u pracodawcy z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, z zastrzeżeniem art. 18 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz § 2.
Co do zasady, koszty dojazdu do pracy obciążają pracownika, do którego obowiązków należy przybycie do miejsca pracy. Pracodawca nie ma więc obowiązku zwrotu kosztów dojazdu pracownika samochodem prywatnym do pracy. Zainteresowany zwraca jednakże uwagę na fakt, że w przepisach nie ma zakazów, ale legalne przyzwolenie prawne dopuszczalności i legalności uzgodnienia stron stosunku pracy rekompensowania pracowników zwrotu kosztów dojazdu do miejsca i z miejsca wykonywania pracy jakimkolwiek środkiem transportu (transport prywatny pracowników, czy też transport publiczny).
Mając na uwadze powyższe, należy w niniejszej sprawie odnieść się do wspomnianego przepisu § 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. Nr 161, poz. 1106 z późn. zm.), zgodnie z którym podstawy wymiaru składek nie stanowią m.in. korzyści materialne wynikające z układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu, a polegające na uprawnieniu do zakupu po cenach niższych niż detaliczne niektórych artykułów, przedmiotów lub usług oraz korzystaniu z bezpłatnych lub częściowo odpłatnych przejazdów środkami lokomocji.
W opinii Spółki, pod pojęciem korzyści materialnej użytym w ww. rozporządzeniu, można rozumieć zysk pieniężny, a więc także ekwiwalent pieniężny. Zgodnie z tym rozporządzeniem, korzyść materialna powinna wynikać z regulaminów i polegać na korzystaniu z bezpłatnych lub częściowo odpłatnych przejazdów środkami lokomocji również wtedy, gdy pracodawca wypłaca pracownikom zwrot kwot na pokrycie kosztów przejazdu jakimikolwiek środkami lokomocji. Ponadto w ocenie Spółki, przedmiotowe rozporządzenie nie wymaga od pracowników dokumentowania faktycznie poniesionych przez pracownika wydatków związanych z dojazdem do pracy poprzez okazanie zakupionych biletów, faktur za paliwo, ani tym bardziej nie wymaga, aby to pracodawca kupował bilety dla pracownika.
Ponadto Zainteresowana zwraca także uwagę, że wypłacany przez nią ryczałt na dojazdy do pracy nie stanowi ukrytej formy podwyżki wynagrodzenia pracowników, gdyż po pierwsze wypłacany jest w przypadkach ściśle określonych w regulaminie wynagradzania, a po drugie, dodatek pomniejszany jest proporcjonalnie za każdy dzień nieobecności pracownika w pracy, niezależnie od przyczyny nieobecności za wyjątkiem szkoleń i delegacji w dniach wyznaczonych jako dni pracy, które są traktowane jak obecność w pracy nie jest wypłacany.
Analiza powyższa prowadzi w ocenie Spółki do twierdzenia, że każde przysporzenie majątkowe, w tym także ekwiwalenty pieniężne z tytułu ponoszonych kosztów przejazdów do pracy środkami lokomocji wypłacane pracownikom przez pracodawcę na podstawie aktów lub przepisów prawa pracy, podlegają wyłączeniu z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.
Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji, co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. W myśl ustępu 5 powołanego powyżej artykułu udzielenie interpretacji następuje w drodze decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Ponadto stosownie do art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, Zakład wydaje interpretacje indywidualne, wyłącznie w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.
Mając na uwadze fakt, że w ramach pisemnej interpretacji Organ dokonuje oceny stanowiska Wnioskodawcy w świetle opisanego stanu faktycznego i obowiązujących przepisów prawa, a Wnioskodawca pomimo wskazania w zapytaniu nr 2 „jeżeli składki powinny być odprowadzane, to czy prawidłowe jest niewliczanie tego składnika do podstawy wymiaru świadczeń w razie choroby i macierzyństwa?”, przedstawił własne stanowisko wyłącznie co do nieuwzględnienia w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne świadczeń w postaci dopłat do dojazdów do pracy pracowników, Zakład w niniejszej decyzji wypowiedział się w zakresie stanowiska Wnioskodawcy.
Oddział zaznacza jednak, że wskazany wyżej w art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych katalog spraw, które mogą zostać rozpatrzone poprzez wydanie decyzji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, obejmuje kwestie związane z obowiązkiem świadczenia daniny publicznej, w tym składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek, natomiast nie obejmuje natomiast spraw związanych ze świadczeniami wypłacanymi z ubezpieczeń w razie choroby i macierzyństwa jak również z podstawą wymiaru tych świadczeń.
Jednocześnie Zakład zaznacza, że w drodze niniejszej decyzji dokonuje jedynie oceny stanowiska Przedsiębiorcy w zakresie przedstawionej przez niego interpretacji przepisów. Ocena stanowiska Przedsiębiorcy, dokonywana pod kątem prawidłowości zaprezentowanej przez przedsiębiorcę wykładni przepisu prawa, czyniona jest w oparciu o opis stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego zawarty w treści wniosku o wydanie pisemnej interpretacji. Podkreślenia przy tym wymaga fakt, iż rozpoznając wniosek o wydanie pisemnej interpretacji Zakład nie prowadzi postępowania wyjaśniającego, w szczególności nie przeprowadza postępowania dowodowego. Granice sprawy rozpatrywanej na podstawie złożonego wniosku o wydanie pisemnej interpretacji zakreślają jedynie ramy zaprezentowanego opisu stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego. Wydając pisemną interpretację Zakład przyjmuje więc jako prawdziwe złożone przez Wnioskodawcę oświadczenia, zwracając jednocześnie uwagę na fakt, iż wiążący charakter niniejszej decyzji ograniczony został jedynie do stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jego zaistnienia lub dacie wydania decyzji. Ryzyko podania nieprawdziwych informacji w opisie stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego bądź też poczynienie przez terenowe jednostki organizacyjne Zakładu, np. w toku prowadzonego postępowania lub w toku czynności kontrolnych, ustaleń odmiennych od tych zaprezentowanych przez Wnioskodawcę obciąża jedynie przedsiębiorcę.
Zasady opłacania składek na ubezpieczenia społeczne regulują przepisy ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.
Stosownie do treści art. 18 ust. 1 i ust. 2, art. 20 ust. 1 w związku z art. 4 pkt 9 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz § 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe) pracowników stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t j. Dz.U. z 2016 r. poz. 2032 ze zm.) z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, z wyłączeniem wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz zasiłków z ubezpieczeń społecznych.
Zakład wskazuje ponadto, iż z brzmienia art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wynika ograniczenie w tematyce, w której jest zobowiązany wypowiedzieć się za pośrednictwem pisemnej interpretacji przepisów w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, uniemożliwiające potwierdzenie w tym trybie przez organ dokonanej kwalifikacji przychodu w świetle przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Uwzględniając powyższe, Zakład dokonał interpretacji przepisów ubezpieczeniowych opierając się na zawartej w treści wniosku informacji w powyższym zakresie.
Katalog przychodów wyłączonych z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe określony we wskazanym rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, zawiera w § 2 ust. 1 pkt 26 zapis, iż podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe nie stanowią korzyści materialne wynikające z układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu, a polegające na uprawnieniu do zakupu po cenach niższych niż detaliczne niektórych artykułów, przedmiotów lub usług oraz korzystaniu z bezpłatnych lub częściowo odpłatnych przejazdów środkami lokomocji.
Konstrukcja powyższego przepisu rozporządzenia jednoznacznie wskazuje, iż aby móc zastosować wskazane wyłączenie, dana korzyść musi stanowić przychód pracownika z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy oraz dodatkowo prawo do uzyskania korzyści musi wynikać z przepisów układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu, przewidujących partycypację pracownika w przeniesieniu kosztów nabycia tych świadczeń. Ponadto dana korzyść musi przybrać formę niepieniężną (formę zakupu po cenach niższych niż detaliczne artykułu lub usługi). Jednocześnie należy zauważyć, że w sytuacji, gdy świadczenie przyznane pracownikowi jest w całości finansowane przez pracodawcę — stanowi ono podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia.
W świetle przytoczonego przepisu, składki na ubezpieczenia społeczne nie powinny być naliczane od przychodu pracownika z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy stanowiącego korzyść materialną wynikającą z układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu, a polegającą na umożliwieniu pracownikowi skorzystania z artykułów, przedmiotów lub usług jedynie za częściową ich odpłatnością. Częściowa ich odpłatność polega w tym przypadku na partycypowaniu pracownika (choćby symbolicznym) w pokryciu kosztów zakupu artykułów, przedmiotów lub usług.
Powyższy przepis nie obejmuje zatem ekwiwalentów pieniężnych z tytułu ponoszonych kosztów przejazdów do pracy pracownikom przez pracodawcę. Przepis § 2 ust. 1 pkt 26 wyżej cytowanego rozporządzenia wskazuje, że składki nie powinny być naliczane od przychodu jaki pracownik uzyskuje korzystając z bezpłatnych lub częściowo odpłatnych przejazdów środkami lokomocji przez co należy rozumieć korzystanie z transportu publicznego na podstawie przekazywanych przez pracodawcę biletów lub z transportu organizowanego przez pracodawcę. Na podstawie powołanego przepisu z podstawy wymiaru składek nie można wyłączyć ekwiwalent pieniężny jaki otrzymuje pracownik z przeznaczeniem na zakup biletu lub jako zwrot poniesionych kosztów związanych z kupnem biletu.
Biorąc pod uwagę opis zdarzenia przyszłego oraz obowiązujące przepisy prawa, Zakład Ubezpieczeń Społecznych uznał za nieprawidłowe stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku złożonym w dniu 03 stycznia 2017 r. w sprawie nieuwzględnienia w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne świadczeń w postaci dopłat do dojazdów do pracy pracowników.
źródło: http://www.zus.pl/
